VAT ترکیبی چیست؟
بسیاری از کسبوکارها هم فروش مشمول مالیات و هم فروش معاف از مالیات دارند. در این حالت، چقدر از VAT خریدها قابل استرداد است؟
جواب: به نسبت فروش مشمول به کل فروش.
فرمول Proration
نسبت Proration = فروش مشمول ÷ کل فروش
VAT قابل استرداد = VAT خریدها × نسبت Proration
مثال ساده:
داروخانهای در یک فصل:
فروش دارو (معاف): ۷۰۰ میلیون تومان
فروش لوازم آرایشی (مشمول): ۳۰۰ میلیون تومان
─────────────────────────────────
کل فروش: ۱,۰۰۰ میلیون تومان
نسبت Proration = ۳۰۰ ÷ ۱,۰۰۰ = ۳۰٪
VAT خریدها: ۵۰ میلیون تومان
VAT قابل استرداد = ۵۰ × ۳۰٪ = ۱۵ میلیون تومان
VAT غیرقابل استرداد = ۵۰ × ۷۰٪ = ۳۵ میلیون تومان
کالاها و خدمات معاف از VAT (ماده ۱۲)
طبق ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده، این موارد معاف هستند:
محصولات کشاورزی و دامی
| کالا | وضعیت |
|---|---|
| گندم، برنج، جو | ✅ معاف |
| گوشت قرمز و سفید | ✅ معاف |
| شیر و لبنیات | ✅ معاف |
| تخممرغ | ✅ معاف |
| سبزیجات و میوه | ✅ معاف |
بهداشت و درمان
| کالا/خدمت | وضعیت |
|---|---|
| داروها | ✅ معاف |
| تجهیزات پزشکی | ✅ معاف |
| خدمات درمانی | ✅ معاف |
| ویزیت پزشک | ✅ معاف |
آموزش و فرهنگ
| کالا/خدمت | وضعیت |
|---|---|
| کتاب و نشریات | ✅ معاف |
| خدمات آموزشی | ✅ معاف |
| دفتر و کاغذ تحریر | ✅ معاف |
سناریوهای عملی
سناریو ۱: داروخانه
┌─────────────────────────────────────────────────────────┐
│ داروخانه پارس │
│ فصل بهار ۱۴۰۳ │
├─────────────────────────────────────────────────────────┤
│ فروشها: │
│ ├── دارو (معاف) ۸۰۰ میلیون تومان │
│ ├── لوازم آرایشی (مشمول) ۱۵۰ میلیون تومان │
│ └── مکملها (مشمول) ۵۰ میلیون تومان │
│ ───────────────── │
│ کل فروش: ۱,۰۰۰ میلیون تومان │
│ │
│ فروش مشمول: ۲۰۰ میلیون (۲۰٪) │
│ فروش معاف: ۸۰۰ میلیون (۸۰٪) │
├─────────────────────────────────────────────────────────┤
│ خریدها: │
│ VAT پرداختی: ۴۰ میلیون تومان │
├─────────────────────────────────────────────────────────┤
│ محاسبه: │
│ VAT قابل استرداد = ۴۰ × ۲۰٪ = ۸ میلیون تومان │
│ VAT غیرقابل استرداد = ۴۰ × ۸۰٪ = ۳۲ میلیون تومان │
│ (بهعنوان هزینه ثبت میشود) │
└─────────────────────────────────────────────────────────┘
سناریو ۲: کتابفروشی
┌─────────────────────────────────────────────────────────┐
│ کتابفروشی دانش │
│ فصل بهار ۱۴۰۳ │
├─────────────────────────────────────────────────────────┤
│ فروشها: │
│ ├── کتاب (معاف) ۶۰۰ میلیون تومان │
│ ├── لوازم تحریر (مشمول) ۳۰۰ میلیون تومان │
│ └── هدایا و سوغات (مشمول) ۱۰۰ میلیون تومان │
│ ───────────────── │
│ کل فروش: ۱,۰۰۰ میلیون تومان │
│ │
│ فروش مشمول: ۴۰۰ میلیون (۴۰٪) │
│ فروش معاف: ۶۰۰ میلیون (۶۰٪) │
├─────────────────────────────────────────────────────────┤
│ خریدها: │
│ VAT پرداختی: ۳۰ میلیون تومان │
├─────────────────────────────────────────────────────────┤
│ محاسبه: │
│ VAT قابل استرداد = ۳۰ × ۴۰٪ = ۱۲ میلیون تومان │
│ VAT غیرقابل استرداد = ۳۰ × ۶۰٪ = ۱۸ میلیون تومان │
└─────────────────────────────────────────────────────────┘
سناریو ۳: بیمارستان
┌─────────────────────────────────────────────────────────┐
│ بیمارستان مهر │
│ فصل بهار ۱۴۰۳ │
├─────────────────────────────────────────────────────────┤
│ درآمدها: │
│ ├── خدمات درمانی (معاف) ۸,۵۰۰ میلیون تومان │
│ ├── کافهتریا (مشمول) ۳۰۰ میلیون تومان │
│ ├── پارکینگ (مشمول) ۱۵۰ میلیون تومان │
│ └── فروشگاه (مشمول) ۵۰ میلیون تومان │
│ ───────────────── │
│ کل درآمد: ۹,۰۰۰ میلیون تومان │
│ │
│ درآمد مشمول: ۵۰۰ میلیون (۵.۵٪) │
│ درآمد معاف: ۸,۵۰۰ میلیون (۹۴.۵٪) │
├─────────────────────────────────────────────────────────┤
│ خریدها: │
│ VAT پرداختی: ۲۰۰ میلیون تومان │
├─────────────────────────────────────────────────────────┤
│ محاسبه: │
│ VAT قابل استرداد = ۲۰۰ × ۵.۵٪ = ۱۱ میلیون تومان │
│ VAT غیرقابل استرداد = ۲۰۰ × ۹۴.۵٪ = ۱۸۹ میلیون تومان │
└─────────────────────────────────────────────────────────┘
اصلاحات فصلی
نکته مهم:
نسبت Proration باید در پایان هر فصل بر اساس ارقام واقعی اصلاح شود.
مثال اصلاح فصلی:
تخمین اول فصل: نسبت ۳۰٪
VAT خریدها: ۱۰۰ میلیون
VAT استردادشده موقت: ۳۰ میلیون
پایان فصل: نسبت واقعی ۳۵٪
VAT قابل استرداد واقعی: ۳۵ میلیون
اصلاحیه: +۵ میلیون (قابل استرداد اضافی)
چگونه بارکد Proration را محاسبه میکند؟
۱. دستهبندی خودکار فروشها
هنگام ثبت فروش:
├── انتخاب دسته کالا
│ ├── دارو → معاف
│ ├── لوازم آرایشی → مشمول
│ └── ...
└── سیستم خودکار دستهبندی میکند
۲. محاسبه لحظهای نسبت
هر لحظه میدانید:
├── فروش مشمول تا کنون: XXX
├── فروش معاف تا کنون: XXX
├── نسبت فعلی: XX%
└── VAT قابل استرداد تخمینی: XXX
۳. گزارش فصلی خودکار
پایان فصل:
├── نسبت نهایی محاسبه میشود
├── اصلاحیه تعیین میشود
└── گزارش آماده ارسال است
نکات مهم VAT ترکیبی
۱. خریدهای مشترک
اگر خریدی هم برای فعالیت مشمول و هم معاف استفاده شود:
مثال: اجاره مغازه داروخانه
اجاره: ۵۰ میلیون تومان
VAT اجاره: ۴.۵ میلیون تومان
چون مغازه هم برای دارو و هم برای لوازم آرایشی استفاده میشود:
VAT قابل استرداد = ۴.۵ × نسبت Proration
۲. خریدهای اختصاصی
اگر خریدی صرفاً برای فعالیت مشمول باشد:
مثال: خرید ویترین لوازم آرایشی
قیمت: ۲۰ میلیون تومان
VAT: ۱.۸ میلیون تومان
چون فقط برای فعالیت مشمول است:
VAT قابل استرداد = ۱.۸ میلیون (۱۰۰٪)
۳. مستندسازی
برای دفاع در ممیزی:
- دستهبندی کالاها را مستند کنید
- منبع معافیت را مشخص کنید
- محاسبات را بایگانی کنید
سؤالات متداول VAT ترکیبی
اگر نسبت فروش مشمول صفر باشد چه میشود؟
اگر ۱۰۰٪ فروش شما معاف باشد، هیچ VAT خریدی قابل استرداد نیست. تمام VAT بهعنوان هزینه ثبت میشود.
اگر نسبت فروش مشمول ۱۰۰٪ باشد چه میشود؟
اگر ۱۰۰٪ فروش شما مشمول باشد، تمام VAT خریدها قابل استرداد است.
آیا میتوانم از نسبت سال قبل استفاده کنم؟
برای پیشبینی بله، اما در پایان هر فصل باید نسبت واقعی را محاسبه و اصلاح کنید.
VAT غیرقابل استرداد چه میشود؟
بهعنوان هزینه ثبت میشود و از درآمد مشمول مالیات کسر میگردد.
آیا ممیز میتواند نسبت Proration را قبول نکند؟
اگر مستندات کامل و محاسبات درست باشد، نه. سیستم بارکد تمام مستندات لازم را تولید میکند.
چکلیست VAT ترکیبی
شروع فصل:
- دستهبندی کالاها بهروز است؟
- نسبت پیشبینی تعیین شده؟
طول فصل:
- فروشها درست دستهبندی میشوند؟
- خریدهای اختصاصی جدا ثبت میشوند؟
پایان فصل:
- نسبت واقعی محاسبه شده؟
- اصلاحیه تعیین شده؟
- گزارش آماده است؟
شروع کنید
با بارکد، VAT ترکیبی خودکار محاسبه میشود.
این مقاله را به اشتراک بگذارید: